Geçtiğimiz günlerde resmi gazetede yayımlanan bir karar hem ulusal hem de uluslararası basında oldukça dikkat çekici bulundu. Karara göre, Katar Hava Kuvvetlerine bağlı 36 jet ve 250 askeri personel, Genelkurmay Başkanlığı tarafından belirlenecek Türkiye’deki askeri üslerde konuşlanabilecek. Yine anlaşmaya göre, iki ülke arasındaki bu anlaşma 5 yıl boyunca geçerli olacak. Peki, Katar Hava Kuvvetlerine bağlı unsurların Türkiye’de konuşlanması ne anlama geliyor?
LNG ihracatçısı Katar ile Türkiye arasındaki ilişkilerin doruk noktaya ulaşması, 2017’de başlayan Körfez krizi ile yaşandı. Körfezin en küçük ülkelerinden biri olan Katar, “terör gruplarını desteklemek” ve “İran ile yakın ilişkiler” ile suçlanıyordu. 2017’de Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Mısır Katar ile tüm diplomatik ilişkilerini kesti ve ekonomik ambargo uygulamaya başladı. Türkiye ise, Katar’a destek çıkarak, bazı gıda ve temel ihtiyaç malzemelerini hava yoluyla bu ülkeye gönderdi.
Körfezde yaşanan kriz, iki ülke ilişkilerinin siyasi, ekonomik ve askeri alanda gelişmesine olanak sağladı. Öyle ki, iki ülke arasında imzalanan “Askeri Eğitim, Savunma Sanayi ile Katar Topraklarında TSK’nın Konuşlandırılması Konusunda İş Birliği Anlaşması” 2015 yılında yürürlüğe girdi. Ancak TSK unsurları Katar’a krizin akabinde ulaştı.
HAVA SAHASI AÇILDI
Diğer taraftan TSK unsurlarının Katar’a konuşlanmasından sonra bir anlaşma daha yapıldı. Bu anlaşma ile Katar Emirliği Hava Kuvvetlerine ait kargo uçakları müşterek olarak kullanılabiliyor. Katar’ın elinde taşıma kapasitesi ve menzil bakımından Türkiye’de var olanlardan çok daha üstün olan C-17 Globemaster III uçakları var. Bu uçakları ile gerek Katar’a gerekse de Libya gibi uzak bölgelere TSK unsurlarının taşınması sağlandı. Katar ait askeri uçakların Türk hava sahasını kullanmaları kolaylaştırıldı.
İLİŞKİLERİ ÜST SEVİYEYE ÇIKARAN GELİŞME
TRT Haber’e konuşan Havacılık Araştırmacısı Cem Doğut, yeni anlaşma ile ilişkilerin bir üst seviyeye çıktığını düşünüyor. Anlaşmanın muhtevasına bakıldığında konuşlanacak unsurların savaş uçakları olacağına dikkat çeken Doğut, şöyle devam ediyor;
“Daha önce kargo taşımak ya da eğitim amacıyla ülkemize gelen Katar uçakları artık belirli süreler için ülkemizde konuşlandırılabilecek. Bu anlaşma ile bize karşı olası bir hasmane tutumda Katar askeri unsurlarının Türkiye’de konuşlanmasını bekleyebiliriz”
KATAR’IN HANGİ UNSURLARI TÜRKİYE’DE KONUŞLANACAK?
Anlaşmanın resmi gazetede yayınlanmasının akabinde özellikle uluslararası medyada Katar’ın Fransa’dan aldığı Rafale savaş uçakları gündeme geldi. Fransız Dassault firması tarafından üretilen Rafale uçakları, Türkiye’nin bir süredir gerginlik yaşadığı Yunanistan’ın da elinde bulunuyor.
İşte, Katar’ın hangi unsurları konuşlandıracağı konusu da bu noktada çok önemli bir ayrıntı olarak önümüze çıkıyor. Esasen, Katar’a ait Rafale uçakları ilk kez, Uluslararası Anadolu Kartalı – 2021 Eğitimlerinde Konya’ya gelerek Türk hava unsurlarıyla müşterek eğitimlere katıldı. Cem Doğut, Anadolu Kartalı Eğitimleri ile başlayan bu öğrenme sürecinin Katar Rafale uçaklarının ülkemizde konuşlandırılması ile bir üst seviyeye çıkacağını dikkat çekerek, sözlerini şöyle sürdürüyor;
“Komşumuz Yunanistan’ın satın aldığı Rafale uçaklarına karşı geliştirmemiz gereken taktikler için, uçağın kabiliyetlerini tam manası ile öğrenmek çok önemli. Olası bir çatışmada taraf olacaklarını sanmıyorum ama karşı tarafın bir hamle yapmadan önce düşünmesini sağlayacağı ortada.”
RAFALE DETAYI DİKKAT ÇEKİYOR
2021 yılının başında Yunanistan, Fransa ile Rafale savaş uçaklarının alımı için bir anlaşma imzaladı. Söz konusu anlaşma Atina’nın 6 yeni ve 12 de modernize edilmiş Rafale satın almasını öngörüyor. Ancak daha sonra Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, Atina’nın Fransa’dan temin edeceği Rafale tipi savaş uçağı sayısının 18’den 24’e çıkarılacağını duyurdu.
Yunanistan’ın bu adımlarına karşı elimizdeki kabiliyetleri artırmak kadar eğitim ve rakip unsurlar hakkındaki bilgi seviyemizi geliştirmek de önem kazanıyor. Bu çerçevede Katar ile yapılan bu anlaşma Türkiye için önemli bir kazanım olarak görülüyor.
Cem Doğut da anlaşmada henüz detayların bilinmediğine işaret ederek, sözlerini şöyle sürdürüyor;
“Elbette şunu unutmamak lazım, anlaşma yapıldı ama detaylarını henüz bilmiyoruz. Katar’ın envanterinde farklı modellerde uçaklar mevcut. Bunların hangileri ve kaç adedi burada konuşlanacak kısmı da çok önemli. Uçakların Rafale olması bizim için elbette daha kıymetli. Bu anlaşma aslında Katar Emirliği Hava Kuvvetleri için de önemli bir kazanım olacak. Nicelik olarak olmasa da nitelik olarak bölgenin en güçlü hava kuvveti ile eğitim yapma, tecrübesinden yaralanma imkanına sahip olacaklar.”
RAFAEL İLE TÜRK JETLERİ YAN YANA
Katar Hava Kuvvetleri’ne ait içinde Rafale jetlerinin de bulunduğu muharip uçaklar, Türk jetleri ile birlikte uçacak. Türk pilotları, Rafale uçaklarının kabiliyetlerini sahada öğrenerek önemli bir deneyim kazanabilecek.
Yunanistan hava kuvvetlerinin envanterinde 6 Rafael F3R jeti bulunuyor. Yunanistan, 18 jet için de Fransa’ya sipariş vermiş durumda. Katar’ın hava kuvvetleri envanterinde aralarında Rafale jetlerinin de bulunduğu Fransız üretimi uçaklar ağırlıkta bulunuyor. Genelkurmay Başkanı Başkanı Orgeneral Yaşar Güler’in 2 Mart 2021’deki Doha ziyareti sırasında Katar Askeri Hava Aracı Personelinin Türkiye’de Konuşlanmasına Dair Teknik Düzenleme imzalanmıştı. Düzenleme, 1 Nisan 2022’de Meclis’ten geçmişti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından onaylanan teknik düzenleme, dün Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlandı. Düzenlemeye göre; Katar Hava Kuvvetleri’ne ait en fazla 36 adet hava aracı, Türk Hava Kuvvetleri’nin üslerini kullanabilecek. Katar’ın yeni teslim aldığı Rafale savaş uçakları, Mirage 2000, C-17 ve C-130J gibi nakliye uçaklarının yanı sıra helikopterler de Türkiye’de konuşlanacak. Anlaşmaya göre; Katar askeri hava araçlarının tüm faaliyetleri Türk yetkili makamlarının ön onayına tabi olacak. Ulaştırma uçağı sortilerinde, kokpitte gözlemci olarak bir Türk ulaştırma pilotu da bulunacak. Katar’ın eğitim uçuşu maksadıyla muharip jet uçaklarını da konuşlandırması durumunda, bu uçakların icra edecekleri eğitim uçuşlarını bir Türk hava aracı da sol uçuşuyla gözetleyecek.