Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – 9 aydır devam eden Rusya-Ukrayna savaşında binlerce kişi hayatını kaybederken, milyonlarca kişi de yaşadığı yerleri terk etmek zorunda kaldı. Daha şimdiden milyarlarca dolar zarara sebep olan savaşta zaman zaman tarafların savaş suçlarına karıştığı iddiaları da gündeme geliyor. Son olarak geçtiğimiz günlerde sosyal medyada yayınlanan ve Ukrayna askerlerinin savaş suçu işlediği anlara ait olduğu iddia edilen görüntülerin detayları ortaya çıktı.
Yaşanan olayın, Luhansk bölgesinde yer alan Makiivka’da gerçekleştiği tespit edildi. Olaya ilişkin videoda bir grup silahlı Ukraynalı askerin uzakta bulunan bir hedefe ateş ederken açık bir arazide mevzilendiği görülüyor. Rus askerlerini bir çiftlik evinde sıkıştıran Ukrayna askerleri, kontrollü şekilde çiftlik evine yaklaşıyor ve teslim olan Rus askerlerinin dışarı çıkmasını bekliyor. Rus askerlerin ellerini havaya kaldırmış şekilde dışarı çıktığı görülüyor. Teslim olan Rus askerleri sırayla yere yatıyor. Teslim olan askerlerin hemen hepsinin sorunsuz şekilde dışarı çıkmasının ardından, binada bulunan son Rus askeri çıkarken Ukrayna askerlerine ateş açıyor ve atmosfer bir anda değişiyor. Ukraynalı askerlerin silahlarını Rus askere yöneltmesinin ardından video silah sesleriyle sona eriyor.
Video bir bilinmezlikle sona ermiş olsa da bir drone tarafından çekilen görüntüler, olayın nasıl sonuçlandığını ve savaşın kirli yüzünü gözler önüne seriyor. Drone tarafından kaydedilen görüntülerde binadan ateş açarak çıkan Rus askerinin öldüğü görülürken, teslim olan Rus askerlerinin de yerde kanlar içinde hareketsiz şekilde yattığı görülüyor.
‘ÇOĞU BAŞINDAN VURULMUŞ GİBİ GÖRÜNÜYOR’
Adli tıp uzmanı ve California Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Rohini Haar, öldürülen Rus askerlerinin çoğunun başından vurulmuş gibi göründüğünü söyledi. Haar, “Hareketsiz yatan bedenler kan birikintilerinin içinde kalmışlar. Ölüme terk edilmişler gibi görünüyor. Yani kimse onlara yardım etmemiş veya etmek istememiş gibi duruyor” dedi.
Rus askerlerinin teslim oldukları anlarda silahsız gibi göründüklerini ifade eden Haar, “Onları bu haliyle değerlendirecek olursak artık savaş dışı kişiler olarak tanımlayabiliriz. Yani fiilen savaş esiri olmuşlar” şeklinde konuştu.
‘KARAR VERMEK ZOR’
Hollanda’daki Utrecht Üniversitesi’nde öğretim üyesi olan ve savaş araştırmaları üzerine çalışan Iva Vukusiç ise sadece videolardan yola çıkarak savaş suçu işlenip işlenmediğine karar vermenin doğru olmayacağını ifade etti. Vukusiç, “Son Rus asker dışarı doğru çıktığında ateş açıyor. Eğer ölümler buna bağlı bir intikam eyleminin sonucuysa bu net bir savaş suçudur” yorumunu yaptı. Vukusiç, “Eğer bu savaş esirlerinin üstleri henüz aranmadıysa, Ukraynalılar yerde olsalar bile silahlı olup olmadıklarını bilmiyorlar demektir. Anlık gelişen olaylar sonucunda silahlı oldukları varsayılarak öldürülmüş olabilirler” ifadelerini kullandı.
‘VİDEOLARDAN HABERDARIZ, ARAŞTIRIYORUZ’
Yaşanan olaya ilişkin videoların gündem olmasının ardından Birleşmiş Milletler’den de olaya ilişkin bir açıklama geldi. BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Sözcüsü Marta Hurtado, Birleşmiş Milletler’in olaya ilişkin araştırmalarının sürdüğünü açıkladı. Hurtado, sözlerine şöyle devam etti:
“Videolardan haberdarız ve araştırmalarımız sürüyor. Savaş dışı kalmış insanlara yönelik yargısız infaz iddiaları derhal, eksiksiz ve etkili bir şekilde soruşturulmalı ve failler hesap vermeli.”
Drone tarafından kaydedilen görüntülerde Rus askerlerin öldüğü görülüyor.
Savaşın başladığı günden bu yana Rusya ve Ukrayna arasında sık sık savaş suçu tartışmaları yaşanıyor. Birleşmiş Milletler müfettişleri geçtiğimiz ay yaptıkları incelemelerde Rus güçlerinin sivil ve askeri mahkûmlara işkence yaptığına dair vakaları belgelediklerini ifade etmiş, yapılan incelemelerde Ukrayna birliklerinin de savaş esirlerine işkence ve tacizde bulunduğunu ancak bunun Rus güçlerine oranla “daha düşük ölçekte” olduğunu açıklanmıştı.